Làm gì để bảo vệ môi trường xanh sạch đẹp?
Làm gì để bảo vệ môi trường xanh sạch đẹp?
Bác Hồ đã từng nói “tuổi nhỏ làm việc nhỏ”, vì thế không cần làm những gì quá lớn lao, chỉ cần các em thường xuyên quét dọn lớp học, làm sạch khuôn viên nhà ở, đường phố tại địa phương mình sinh sống đã là hành động mang ý nghĩa tốt đẹp trong việc bảo vệ môi trường.
Là một học sinh em sẽ làm gì để góp phần bảo vệ môi trường của chúng ta hay mỗi học sinh cần làm gì để góp phần bảo vệ thiên nhiên là câu hỏi chúng ta cần đặt ra và trả lời để chung tay góp phần bảo vệ thiên nhiên và môi trường. Dưới đây là một số gợi ý giúp các em nắm được cách trả lời câu hỏi là một học sinh em sẽ làm gì để góp phần bảo vệ môi trường biển của chúng ta? Là học sinh em cần làm gì để bảo vệ môi trường không khí? để đưa ra những biện pháp thiết thực nhất bảo vệ môi trường và cảnh quan thiên nhiên.
Phát triển bền vững được coi là một chiến lược sống còn và cần thiết để bảo tồn thế giới và nhân loại. Sử dụng tài nguyên thiên nhiên vào việc GDMT cho trẻ tiểu học vùng đệm là một trong các cách tiếp cận tốt để duy trì sự phát triển bền vững.
Giáo dục môi trường vì sự phát triển bền vững
“Earth provides enough to satisfy every man’s need, but not every man’s greed”
“Trái đất có đủ tài nguyên để cung cấp cho nhu cầu thiết yếu của tất cả mọi người, nhưng không đủ để thỏa mãn lòng tham của tất cả.”
Hiện nay tình trạng biến đổi khí hậu ngày càng ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của con người khắp nơi trên thế giới, ở mọi lĩnh vực sức khỏe, kinh tế, môi trường sống… Trong bối cảnh đó, chúng ta ngày càng nghe và nói nhiều hơn đến “sự phát triển bền vững” như là một chiến lược sống còn và cần thiết để bảo tồn thế giới và nhân loại. Phát triển bền vững (PTBV) được hiểu nôm na là sự phát triển đáp ứng được các nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không làm tổn hại đến sự thỏa mãn nhu cầu của các thế hệ tương lai. Để đạt được trạng thái PTBV này, chúng ta cần duy trì sự phát triển cân đối và hài hòa của bốn yếu tố: Kinh tế, Văn hóa, Xã hội, Sinh thái – hay còn được gọi là bốn cái chân của chiếc ghế PTBV.
Cái chân “Sinh thái” trong chiếc ghế PTBV nhấn mạnh đến việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và ngăn chặn ô nhiễm môi trường. Từ góc nhìn này, các nhà nghiên cứu khẳng định giáo dục môi trường sẽ là giải pháp căn bản, lâu dài và bền vững nhằm góp phần duy trì yếu tố sinh thái cho sự PTBV.
Có rất nhiều định nghĩa về GDMT tùy theo từng phương diện góc độ xem xét, song một khái niệm được hiểu rộng rãi hiện nay là: “GDMT là một quá trình phát triển những tình huống dạy /học hiệu quả giúp người dạy và người học tham gia giải quyết những vấn đề môi trường liên quan, đồng thời tìm ra một lối sống có trách nhiệm và được thông tin đầy đủ” (Jonathon Wigley, 2000). Có 3 phương pháp tiếp cận GDMT thường được nhắc đến:
Hướng tiếp cận toàn diện và hiệu quả nhất cho GDMT là kết hợp cả ba hướng trên nhằm giúp cho mỗi cá nhân xây dựng và phát triển hiểu biết của mình về môi trường, tương tác với môi trường, từ đó mỗi cá nhân có thể sử dụng được kiến thức và kỹ năng đã có để bảo vệ môi trường.
Mục đích, phương pháp, và lợi ích từ GDMT đã rõ ràng. Song, việc hình thành ý thức bảo vệ môi trường, thái độ ứng xử thân thiện với môi trường, và biết sống hòa hợp với thiên nhiên không phải là việc ngày một ngày hai. Theo Chương Trình Môi Trường Liên Hiệp Quốc UNEP, GDMT nên được đưa vào nhà trường càng sớm càng tốt. Trong đó, tiểu học được coi là cấp học nền tảng, là cơ sở ban đầu quan trong cho việc định hình nhân cách con người. Trẻ ở lứa tuổi này vẫn còn theo bản năng để tiếp xúc, khám phá môi trường, thiên nhiên từ một cách nhìn tổng thể; trẻ chưa phải học các kiến thức này từ những môn học riêng biệt như ở những cấp học lớn hơn. Do dó, GDMT cho trẻ tiểu học là cần thiết và quan trọng để gieo mầm hiểu biết và giải quyết các vấn đề về môi trường cho các em, chuẩn bị cho quá trình làm người lớn – những người hành động, ra quyết định sau này.
Mối liên hệ giữa GDMT và tài nguyên thiên nhiên
Có thể nói, tài nguyên thiên nhiên (TNTN) địa phương là chất liệu quan trọng trong việc GDMT. Các nguồn lực từ tự nhiên như đất, nước, không khí, rừng, sông, biển, khoáng sản,… chính là đối tượng, phương tiện, đồng thời là mục tiêu cho phương pháp tiếp cận GDMT toàn diện như đã trình bày ở trên.
Đà Nẵng của chúng ta có nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng, đặc biệt là tài nguyên rừng, sông và biển, trong đó nổi bật nhất là hai khu bảo tồn nhiên nhiên Bà Nà Núi Chúa và Sơn Trà. Bên cạnh việc chú trọng đến việc sử dụng và khai thác hợp lý nguồn tài nguyên này phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội, không thể không nhấn mạnh đến một tiềm năng lớn khác: đó là sử dụng TNTN vào việc GDMT. TNTN sẽ là đối tượng cho hoạt động giáo dục về môi trường: Trẻ sẽ được trang bị kiến thức về môi trường xung quanh, về nguồn TNTN tại chính địa phương của mình – đây là một điều thiết thực, gần gũi và bổ ích, tạo nền tảng cho trẻ về hiểu biết và nhận thức tổng thể môi trường ở địa phương mình sinh sống. Ngoài ra, TNTN sẽ là chất liệu, phương tiện cho giáo dục trong môi trường: Trẻ có cơ hội khám phá, trải nghiệm rừng, sông, núi, biển… tại địa phương với nhiều phương diện: hình hài, vẻ đẹp, lợi ích, các vấn đề đang diễn ra như ô nhiễm hay bị tàn phá… Cuối cùng, việc bảo vệ TNTN sẽ là mục tiêu của giáo dục vì môi trường: từ sự hiểu biết và trải nghiệm đã có về nguồn TNTN của địa phương, nhận thức được các vấn đề liên quan đến TNTN, trẻ sẽ có hành động và hành vi thích hợp để bảo vệ nguồn TNTN này của địa phương. Như vậy, ba hướng tiếp cận GDMT sử dụng TNTN làm đối tượng, phương tiện, và mục đích sẽ bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau, giúp trẻ biết, nhận thức và thay đổi ý thức, hành vi phù hợp và có ích cho việc bảo tồn TNTN.
Đề xuất một số hoạt động GDMT ở bậc tiểu học sử dụng TNTN địa phương
Khu bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Sơn Trà, thuộc bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng được coi là lá phổi xanh gìn giữ môi trường trong lành cho thành phố, đồng thời là nơi có nguồn tài nguyên nước dồi dào, và thảm động vật và thực vật rừng phong phú. Ở phần này, chúng tôi đưa ra một ví dụ cụ thể là sử dụng nguồn TNTN: Khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà, Đà Nẵng vào việc thiết kế và giảng dạy GDMT cho trẻ tiểu học vùng đệm khu bảo tồn.Sau đây là phần đề xuất một số hoạt động dạy và học có thể ứng dụng dựa trên hướng tiếp cận toàn diện nhất:
Đức Phật từng nói: “Hiểu để yêu thương” – tình yêu thương chân thành xuất phát từ sự hiểu biết sâu sắc, hay tuệ sinh bi. Chúng ta cần có trách nhiệm đem sự hiểu biết đến cho trẻ, để trẻ được truyền cảm hứng và trở nên biết yêu thương, sống có trách nhiệm. TNTN địa phương chính là môi trường mà trẻ sinh sống, vui chơi, học tập và phát triển. Sử dụng nguồn TNTN này để giáo dục trẻ: giúp trẻ biết, hiểu rồi yêu và bảo vệ là một hướng tiếp cận giáo dục môi trường hiệu quả và bền vững nhất.
Gợi ý tiếp theo để nâng cao trách nhiệm bảo vệ môi trường của công dân nói chung, trách nhiệm bảo vệ môi trường của học sinh, sinh viên nói riêng là không tiếp tay cho những hành động gây tổn hại đến môi trường, ví dụ như: Bỏ cây, chặt phá rừng, vứt rác bừa bãi ra môi trường xung quanh, buôn bán động vật hoang dã ..
Trên đây là một số cách để bảo vệ môi trường dành cho học sinh, sinh viên. Em đã làm gì để bảo vệ môi trường trong số những gợi ý trên đây hay chưa? Nếu chưa, hãy thực hiện ngay hôm nay để được tận hưởng không gian sống Xanh – Sạch – Đẹp nhé!